3. Wally over haar ouders

Vandaag was ik op bezoek bij tante Wally en Roland. Wally vertelde honderd-uit over hoe het vroeger thuis was. "We waren een fijn gezin. Als kinderen mochten we alles, padvinderij, muziek, noem maar op. Mijn ouders hadden een fantastisch huwelijk. Pa sprak niet over de oorlog waarin hij diende. Maar hij had er duidelijk geen frustraties over. Als gezin hadden we geen familie in de buurt, allebei waren ze immers geëmigreerd uit Beieren. Maar we hadden hechte vriendschappen met andere gezinnen met wie we altijd leuke dingen deden."

Bijzonder om dit zo te mogen horen van Wally. Het sluit aan bij het beeld dat mijn vader ook altijd gaf over zijn ouders, en het beeld dat ik zelf had als kleinkind. Heinrich en Afra waren goede lieve mensen. Zij hadden het samen goed, maakten hun gezinsleven mooi, en gaven hun drie kinderen het beste mee in het leven. Walli vind het bijzonder dat haar vader in staat was om de verschrikkingen van de Grote Oorlog achter zich te laten en een goed leven te leiden.

Op zaterdag hoefde Heinrich maar een halve dag te werken op de Condensfabriek in Leeuwarden. Als hij dan thuiskwam kwam 'het kistje' op tafel. Daarin werden de hele werkweek zijn trouwring en zegelring bewaard, om te voorkomen dat ze werden aangetast door het kwik (!) van de Condens. Heinrich deed zijn ringen om en was in het weekend weer het heertje! Het loonzakje overhandigde hij aan Afra. Zij gaf Heinrich het zakgeld waarmee hij zijn rookwaren kon kopen, en de rest van het geld ging in het kistje, veilig opgeborgen om alle betalingen mee te kunnen doen.
 

Het kistje was een van de weinige bezittingen die Afra uit Beieren had meegenomen. Het was, aldus Wally, voor haar gemaakt door een jongeman die haar bewonderde... Gezien de kwaliteit en verfijnheid van het kistje zal die bewondering bijzonder groot zijn geweest. Maar voor Afra in elk geval geen belemmering om haar eigen droom achterna te gaan toen ze negentien was: op avontuur naar Holland.

Bij dit bezoek aan Wally had ik voor de zekerheid de vijf 'familiedocumenten' die ik ken meegenomen. Vier ervan had Wally ook al op tafel liggen toen ik aankwam: de Kroniek van Wilhelm (vertaald door Leo), de Familie-Kroniek van Leo, de biografie ('Bericht aan mijn kleinkinderen') van Georg, en de door Ineke opgetekende 'Verhalen van Oma'.
Maar het vijfde document was nieuw voor Wally, en waarschijnlijk ook voor de zonen en dochters van Wally en Leo: een kopie van het militaire paspoort van Heinrich.

Rond 2010, dertig jaar na het overlijden van Heinrich, kwam zijn Militaire Paspoort tevoorschijn uit de nalatenschap. Dit document bleek hij zijn leven lang zorgvuldig te hebben bewaard. Georg had het van zijn moeder gekregen toen zij in haar laatste jaren verhuisde naar verzorgingshuis 'het Sint-Jozef-pension'. En vervolgens stopte Georg het ook weer weg in een la, voordat hij er jaren later naar zijn kinderen toe mee tevoorschijn kwam. 

In het militaire paspoort staat nauwkeurig geadministreerd waar Heinrich in welke periode zijn militaire taken vervulde. Duidelijk wordt bijvoorbeeld dat hij deelnam in de verschrikkelijke veldslag bij Verdun in juni 1916. Onderstaand tref je de scans van het paspoort aan, nu nog zonder nadere duiding. Ik kom daar later op terug.